Hisse senedi bastırmanın vergi avantajı
17 Aralık 2003

ÜLKEMİZDEKİ anonim şirketlerin, yüzde 99’u aile şirketi. Bu şirketlerin, adı anonim şirket ama yönetimi aynen şahıs firması gibi.

Bir kişi bilemediniz iki kişi şirkette söz sahibi. Yönetim kurulu toplantıları genellikle yapılmıyor. Zorunlu bazı kararlar deftere yazılıyor ve imzalattırılıyor. Yönetim Kurulu üyeleri de; eş, çocuk, anne, baba, kayınbirader, kayınpeder, baldız, bacanak vs…

Bu arada, ortaklık yapısı veya yönetim kurulu nasıl oluşursa oluşsun, kurumsallaşmış ya da kurumsallaşma yolunda olanlarda dahil, tüm anonim şirketleri ilgilendiren ortak bir konu var. O da, hisse senedi bastırmak.

Anonim şirketler, hisse senedi bastırmak zorunda olmadığından, her 100 anonim şirketin 99’unun hisse senedi de yok!..

HİSSE SENEDİ BASTIRMAK GEREKİYOR

Vergi yasalarında yapılan son değişiklikler, anonim şirketlerin hisse senedi bastırmasını gerektiriyor. Daha doğrusu, hisse senedi bastırmanın çok önemli bir ‘‘vergi avantajı’’ var. Anonim şirket ortağı olanlar, eğer ‘‘şirketin hisse senetleri varsa’’ ve bu hisse senetlerini iktisap (edinme) tarihinden itibaren ‘‘BİR YIL’’ geçtikten sonra satarlarsa, satıştan doğan kazanç gelir vergisine tabi tutulmaz.

Anonim şirketin hisse senedi bastırılmamışsa, hisse satışından doğan kazanç, (iktisap tarihinden itibaren kaç yıl geçerse geçsin) gelir vergisine tabi tutulur. (GVK Mükerrer Md.80/1). Bu nedenle, biran önce hisse senedi bastırmak gerekiyor. (Bu konuda geniş bilgi ve ayrıntılı açıklama için Bkz. Şükrü KIZILOT, ‘‘Anonim Şirketlerde Hisse Senedinin Önemi, Nasıl Bastırılacağı, Hisse Satışı ve Hisse Senedinin Sağladığı Vergi Avantajları’’, Yaklaşım Dergisi, Sayı: 117, s. 34-40)

Çok kişinin farkında olmadığı yukarıda açıklanan uygulama, 1 Ocak 1999’dan itibaren yürürlüğe girdi. Gelir Vergisi Yasası’nın, konu ile ilgili maddelerinde daha önce ‘‘hisse senedi’’ deyimi yeralmıyordu. Son olarak 24 Nisan 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 4842 sayılı Kanunun sekizinci maddesiyle yapılan değişiklikle, borsada işlem görmeyen hisse senetlerinin iktisap tarihinden başlayarak bir yıldan fazla elde tutulduktan sonra elden çıkarılması halinde, bundan doğan kazancın vergilendirilmeyeceği belirtildi (GVK Md. 80/1).

Bu duruma göre, hisse senetlerinin iktisap tarihinden başlayarak ‘‘bir yıldan fazla’’ elde tutulduktan sonra elden çıkarılması halinde, bundan doğan kazanç vergiye tabi olmayacak.

Ancak, anonim şirket hisse senedi bastırmamışsa yani hisse senedi yoksa, hisse satışı bir yıl geçtikten sonra da yapılsa, bundan doğan kazanç ‘‘Değer artışı kazancı’’ olarak, gelir vergisine tabi tutulacak.

Yukarıdaki açıklamalardan da farkedileceği gibi, anonim şirketlerin biran önce hisse senedi bastırmalarında yarar var.